Πρωτογενής Τομέας
Κύριο χαρακτηριστικό της οικονομικής δραστηριότητας στο Δήμο Πρεσπών είναι η επικράτηση του πρωτογενούς τομέα. Στο Δ. Πρεσπών επικρατεί η καλλιέργεια φασολιών που είναι η κύρια πηγή εισοδήματος της περιοχής με δυνατότητα χαρακτηρισμού τους ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ, η περιορισμένη δενδροκομία, η καλλιέργεια κηπευτικών, τεύτλων και πατάτας. Το ποσοστό της γεωργικής γης στην περιοχή ανέρχεταισε 28.900 στρ. περίπου ή 5,6% της συνολικής της έκτασης. Τα αντίστοιχα Περιφερειακά μεγέθη αφορούν γεωργική γη που ανέρχεται στο 24,7% της έκτασης της Περιφέρειας ή 2.332.000 στρ. περίπου.
Η αγροτική δραστηριότηταστην περιοχή ασκείται, σύμφωνα με την τελευταία απογραφή, από 341 εκμεταλλεύσεις που καλλιεργούν 17 χιλ. στρ. περίπου. Κατά την περίοδο 1961-1991, οι καλλιεργούμενες εκτάσεις μειώθηκαν σημαντικά (από 22.610σε 16.735 στρέμματα) στη διάρκεια της τριανταετίας εξαιτίας και της σημαντικής αντίστοιχης μείωσης του πληθυσμού του για την ίδια χρονική περίοδο, τόσο όσον αφορά στις ετήσιες καλλιέργειες, όσο και στα δένδρα και στις λοιπές εκτάσεις. Ιδιαίτερα έντονη είναι ημείωση στις δενδρώδεις καλλιέργειες αλλά και στις λοιπές που μειώθηκαν κατά 50% περίπου.
Οι γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις αντιπροσωπεύουν την επικρατούσα παραγωγική κατεύθυνση στις περιοχές, έτσι έχουν απογραφεί στηνπεριοχή 214 εκμεταλλεύσεις μέσου μεγέθους που καλλιεργούν περίπου 10 χιλ. στρ. Η εκμετάλλευση έχει τη προοπτική ανάπτυξης με την αύξηση του αρδευόμενου εδάφους, του αριθμού των εκτρεφόμενων ζώων και τη βελτίωση της οργάνωσης της εμπορίας των εισροών και των παραγομένων προϊόντων.
Οι αμιγείς γεωργικές εκμεταλλεύσεις μέσω των οποίων καλλιεργούνται 7 χιλ. στρ. καλλιεργούμενης έκτασης αποτελούν και αυτές σημαντική παραγωγική κατεύθυνση. Η ανάπτυξη των εκμεταλλεύσεων αυτών εξαρτάται από τις δυνατότητες που υπάρχουν για περαιτέρω διαφοροποίηση της παραγωγικής τους κατεύθυνσης (καλλιέργειες που προτείνονται: πατάτες, όσπρια, κάστανα, καρύδια, τεύτλα, φράουλες, δενδροκομικά είδη, κηπευτικά, πιπεριά).
Στοιχείο που μπορεί να βελτιώσει σημαντικά το βιοτικό επίπεδο των παραγωγών φασολιών των Πρεσπών είναι η Μονάδα Τυποποίησης και Συσκευασίας Φασολιών που κατασκευάζεται από τον Αγροτικό Συνεταιρισμό «ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ» και δημιουργεί νέα δυναμική στις συνθήκες διάθεσης των προϊόντων, αλλά και συνθήκες για περαιτέρω βελτίωση της ποιότητας.
Όσον αφορά στην κτηνοτροφία της περιοχής, συναντώνται κυρίως μονάδες αιγοπροβάτων και βοοειδών, μιας και η γεωμορφολογία της περιοχής ευνοεί την ανάπτυξη κτηνοτροφικών μονάδων που αφορούν σε αυτές τις ομάδες ζώων.
Στην περιοχή των Πρεσπών εκτρέφεται μια σπάνια ποικιλία βοοειδών ελευθέρας βοσκής με κύριο χαρακτηριστικό της το χαμηλότερο ύψος. Τα βοοειδή αυτά παράγουν κρέας υψηλής ποιότητας και αποτελούν εν δυνάμει ένα από τα επώνυμα τοπικά προϊόντα.
Μεγάλη είναι για την περιοχή και η σημασία της μελισσοκομίας με το μοναδικό, επίσης τοπικά επώνυμο, μέλι. Οι περισσότεροι πάντως μελισσοκόμοι είναι κάτοικοι άλλων περιοχών που διατηρούν τις κυψέλες τους στην περιοχή.
Το ζωικό κεφάλαιο της περιοχής αποτελείται κυρίως από:
βοοειδή, αιγοπρόβατα, κυψέλες, και πουλερικά
Όσον αφορά στην εξέλιξη της κατανομής ζωικού κεφαλαίου κατά τη διάρκεια των ετών 1981-1991 στην περιοχή, παρατηρείται ότι το 1981 το μεγαλύτερο ποσοστό στο ζωικό κεφάλαιο της περιοχής τον καταλαμβάνουν τα πρόβατα και ακολουθούν τα πουλερικά και οι αίγες. Οι κατηγορίες των αιγοπροβάτων, των κυψελών και των πουλερικών παρουσίασαν μείωση κατά το 1991, ως προς τον αριθμό των εκμεταλλεύσεων και ως προς τον αριθμό των κεφαλών.
Αναφορικά με τα βοοειδή παρατηρείται ότι ενώ μειώθηκαν σημαντικά οι εκμεταλλεύσεις από το 1981 ως το 1991, ο αριθμός των κεφαλών αυξήθηκε.
Η περιοχή Πρεσπών χαρακτηρίζεται από μεγάλες δασικές εκτάσεις. Σε σύνολο έκτασης 413,700 στρ. τα 181,2 αποτελούν δάση, γεγονός το οποίο σχετίζεται άμεσα με την ορεινότητα της περιοχής. Το 39,42% της έκτασης του Δήμου Πρεσπών δασοκαλύπτεται. Τις μεγαλύτερες δασικές εκτάσεις παρουσιάζουν οι πρώην Κοινότητες: Αγ. Αχιλλείου (24.000 στρ.), Αγ. Γερμανού (10.500 στρ.), Ανταρτικού (15.300 στρ.), Βροντερού (28.500 στρ.), Καρυών (16.100 στρ.), Μικρολίμνης (24.900 στρ.), Ψαράδων (12.400 στρ.), Πισοδερίου (13.000 στρ.). Στις ίδιες Κοινότητες, που παρουσιάζονται και οι μεγαλύτερες εκτάσεις βοσκοτόπων η κατανομή ήταν η ακόλουθη: Βατοχωρίου (11.600 στρ. Κ. και 1400 στρ. Ι.), Κρυσταλλοπηγή (50.000 στρ. Κ. και 1700 στρ. Ι.), Αγ. Γερμανού (47.000 στρ. Κ.), Ανταρτικού (15.100 στρ. Κ. και 11.800 Ι.), Βροντερού (25.000 στρ. Ι.), Καρυών (18.200 στρ. Κ.), Λαιμού (10.600 στρ. Κ.), Πισοδερίου (9.800 στρ. Κ. το 1981 και 4.300 στρ. Κ. το 1991).
Τα δασικά συμπλέγματα είναι έξι:
Τα προβλήματα που έχουν αντιμετωπίσει τα δάση συνδέονται με αποψιλωτικές υλοτομίες και αυθαίρετες υλοτομίες για την κοπή καυσοξύλων.
Μια δραστηριότητα του πρωτογενούς τομέα με ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή είναι η αλιεία. Σύμφωνα με στοιχεία της «Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης της Περιοχής Πρεσπών» που εκπονήθηκε τον Ιούλιο 1998 για λογαριασμό της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Φλώρινας, παρά τη μείωση του αριθμού των αλιέων στις λίμνες, η αλιεία εκτιμάται ότι συνέβαλε το 1994 κατά 3-4% στο ΑΕΠ της περιοχής. Αποτελεί την κύρια απασχόληση των κατοίκων του χωριού Ψαράδες.
Στην περιοχή υπάρχει ο Αλιευτικός Συνεταιρισμός Ψαράδων με 67 μέλη. Τα επαγγελματικά σκάφη στη Μικρή και τη Μεγάλη Πρέσπα είναι 67. Οι δραστηριότητες του συν/μού είναι υποτυπώδεις καθώς οι ψαράδες διαθέτουν μόνοι τους τις αλιευόμενες ποσότητες στην τοπική αγορά του νομού. Δεν υπάρχει μεταποιητική δραστηριότητα στον τομέα αυτό, καθώς επίσης δεν υπάρχει και η ανάλογη υποδομή όσον αφορά τα αλιευτικά σκάφη. Ο Συνεταιρισμός διαθέτει αποθήκη και μονάδα πάγου. Συνολικά στην περιοχή έχουν δοθεί 40 άδειες αλιείας, 25 από τις οποίες έχουν δοθεί σε μέλη του Συνεταιρισμού Ψαράδων. Οι ψαράδες της περιοχής δεν μπορούν να εξασφαλίσουν άδειες επαγγελματικών σκαφών εσωτερικών υδάτων καθώς το μικρό μέγεθος των σκαφών δεν επιτρέπει την εγκατάσταση του απαιτούμενου από την νομοθεσία εξοπλισμού. Αποτέλεσμα αυτού είναι οι ψαράδες να μη μπορούν να αξιοποιήσουν τυχόν ενισχύσεις.